23 nov De invloed van bewonersgedrag op luchtkwaliteit
Op diverse plekken in Nederland wordt kennis en ervaring opgedaan over de samenwerking met bewoners tijdens nul-op-de-meterrenovaties. In deze serie artikelen interviewen we ervaringsdeskundigen over succesfactoren voor bewonerscommunicatie en -participatie. In dit artikel interviewen we Nadia Remmerswaal over luchtkwaliteit in nul-op-de-meterwoningen. Zijn bewoners er zich voldoende bewust van dat zij hier zelf invloed op hebben? Nadia is Net-Zero-Energy concept designer bij Schouten Bouw & Ontwikkeling en werkt aan de ontwikkeling van een NOM-concept voor hoogbouw.
Bewoners positief over binnenklimaat
“De schimmellucht is verdwenen.” “Het vocht is uit de woningen.” “Er hangt een frisse schone lucht.” Het zijn veelgehoorde opmerkingen van bewoners die na renovatie een nul-op-de-meterwoning kregen. Mensen met allergieën of bronchitis hebben minder last van hun luchtwegen en ja; er zijn zelfs mensen gestopt met roken, omdat ze zo blij zijn met de schone lucht in hun woning! “In het ontwerp van nul-op-de-meterwoningen wordt mechanische ventilatie toegepast. Dit zorgt ervoor dat de lucht in nul-op-de-meter gerenoveerde woningen over het algemeen een stuk gezonder is dan in de woningen vóór de renovatie.” vertelt Nadia. “Maar we moeten er wel voor zorgen dat de installaties goed onderhouden worden, anders kan de lucht ongezond worden.”
Filters schoonmaken
Nadia deed voor de ontwikkeling van het NOM-concept van Schouten Bouw onderzoek naar flats die inmiddels (bijna) naar nul-op-de-meter gerenoveerd zijn. “Tijdens mijn onderzoek bezocht ik bewoners om te leren welke verbeteringen mogelijk waren. Nul-op-de-meter gerenoveerde woningen hebben over het algemeen meer techniek en installaties dan de woningen voor de renovatie. Ik realiseerde me dat niet iedereen het onderhoud aan deze installaties goed snapt. Ook niet na twee keer uitleg. Denk aan oudere mensen of mensen die de Nederlandse taal niet goed machtig zijn. Ik merkte bijvoorbeeld dat niet iedereen zich ervan bewust was dat de filters in de woningen regelmatig goed schoongemaakt moeten worden. Nul-op-de-meterwoningen zijn ontzettend goed geïsoleerd en dat heeft natuurlijk grote voordelen als het gaat om de verwarming of koeling van de woningen. Maar wanneer de ventilatie niet goed kan functioneren, omdat de filters niet goed schoongemaakt zijn, kan de lucht in de woning ongezond worden.”
Niet iedereen die in een NOM-woning woont, is zich bewust van de noodzaak om de filters van de mechanische ventilatie goed schoon te houden. “Sommige mensen vinden het al een hele opgave om regelmatig te stofzuigen. Nu komt er in sommige concepten nog een huishoudelijk schoonmaaktaakje bij! Ik zie het als een uitdaging om bewoners zo veel mogelijk te ontzorgen en in de ontwikkeling van ons NOM-concept houden we hier rekening mee.” vertelt Nadia.
Ontzorgen van bewoners
“Ik zie nu vaak dat bij flats dezelfde techniek wordt gebruikt als bij grondgebonden woningen. Elke woning krijgt zijn eigen installatiesysteem. Dit heeft tot gevolg dat ook het onderhoud bij bewoners zelf terecht komt. Bijvoorbeeld bij de meeste warmteterugwinventilatiesystemen wordt verwacht dat één keer per maand de filters worden schoongemaakt. Wij onderzoeken voor ons NOM-concept of we het onderhoudsrijke gedeelte, zoals een luchtbehandelingskast, kunnen plaatsen op een plek buiten de woningen waar je makkelijk bij kan. Bijvoorbeeld in de kelder, zodat bijvoorbeeld een installateur de filters voor de hele flat in één kan schoonmaken. Hierdoor is het niet nodig om individuele installaties in de woningen zelf te plaatsen. Dit scheelt ook nog eens ruimte in de woningen. Het is minder eenvoudig omdat je zorgvuldige bouwkundige ingrepen moet doen en hierover goed moet communiceren met bewoners. Daar staat tegenover dat je de bewoners qua onderhoud ontzorgt en de luchtkwaliteit optimaal blijft.”
Monitoring van de luchtkwaliteit
“Er is een product op de markt waarmee je de luchtkwaliteit in een woning kunt monitoren: de AirVisual Pro. Hiermee kun je onder andere de luchtvochtigheid en fijnstof meten. Het is een aantal keer gebruikt om de luchtkwaliteit in nul-op-de-meterwoningen te meten en we experimenteren er ook mee op kantoor. Het apparaat laat zien hoe het gedrag van bewoners en het gebruik van installaties, de luchtkwaliteit in de woning beïnvloedt. Zo zie je bijvoorbeeld dat je een ongezonde lucht krijgt als je kookt en niet goed afzuigt of als je de mechanische ventilatie in de woning niet goed gebruikt. Het kan dus ook eventueel signaleren wanneer het nodig is om de luchtfilters in een woning te vervangen en dat kan voor sommige bewoners een uitkomst zijn. Wat mij betreft is het geen apparaat wat je standaard in een woning zet. Voor sommige mensen is het een stressapparaatje en zij worden er een beetje paranoia van! Maar het is een goed instrument om mensen bewust te maken van de invloed van hun eigen gedrag op de luchtkwaliteit in hun woning. Zo kunnen we ervoor zorgen dat mensen optimaal profiteren van de gezondheidsvoordelen van een nul-op-de-meterwoning.”
Ook nieuwsgierig naar de luchtkwaliteit in uw reeds gerealiseerde, of te realiseren NOM project? Nadia biedt aan om een kijkje te komen nemen met de luchtkwaliteitsmeter en kennis te delen over gezondheid in de woning. Neem hiervoor contact op met Nadia via deze link.
Geschreven door Martin van Briemen